Η γέννηση της δημοσιογραφίας των πολιτών

Η 11η Σεπτεμβρίου 2001 στις 8:45 π.μ., ακριβώς 16 χρόνια πριν, όταν η Νέα Υόρκη «πάγωσε», ήταν η ημέρα που άλλαξε τον κόσμο.

Το αεροσκάφος της εταιρείας American Airlines, με 92 επιβαίνοντες προσέκρουσε στον Βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, προκαλώντας καταστροφική έκρηξη. Το συγκλονιστικότερο τρομοκρατικό χτύπημα της ανθρωπότητας μόλις είχε συμβεί.

Τα μέσα ενημέρωσης όλου του κόσμου σταμάτησαν το πρόγραμμά τους για να μεταδώσουν τα πρώτα λεπτά μετά την επίθεση.

Το κοσμοϊστορικό συμβάν καλύφθηκε από τους δημοσιογράφους, μέχρι όμως να ενημερωθούν και να έρθουν στον χώρο της επίθεσης, είχαν περάσει μόλις 15 λεπτά. H κάλυψη σε μεγάλο βαθμό έγινε από τους πολίτες και κάπως έτσι γεννήθηκε η δημοσιογραφία των πολιτών (citizen journalism).

Ποιος κάλυψε το συμβάν στο κενό των 15 λεπτών; Οι πολίτες με τα κινητά τους τηλέφωνα βγάζοντας φωτογραφίες και βίντεο, κάλυψαν το γεγονός καθώς ήταν πολλές οι φωτογραφίες που έδειχναν το κτίριο να τυλίγεται στις φλόγες και οι άνθρωποι να πηδούν από τον 75ο όροφο για να σωθούν. Εικόνες φρίκης, εικόνες που αποτυπώθηκαν στο μυαλό, τραβήχτηκαν από τους πολίτες που ήταν εκείνη τη στιγμή στον τόπο του συμβάντος. Τόσο αντιφατικά γεννήθηκε η δημοσιογραφία των πολιτών. Μέσα σε εκατοντάδες θανάτους γεννήθηκε ένα από τα κυρίαρχα είδη της νέας δημοσιογραφίας.

Δεν ήταν λίγα τα τηλεοπτικά συνεργεία όπου κάλυψαν το συμβάν από τις φωτογραφίες και τα βίντεο των απλών πολιτών. Το υλικό αυτό αποτέλεσε για πολλά δελτία ειδήσεων εκείνη την ημέρα πρωτογενή πηγή υλικού και έπαιξε καταλυτικό ρόλο για το ρεπορτάζ.

Τι είναι ακριβώς η δημοσιογραφία των πολιτών; Είναι ένα νέο είδος δημοσιογραφίας, το οποίο ασκείται από κάθε πολίτη με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, χωρίς να είναι επαγγελματίας δημοσιογράφος. Ετσι, ο πολίτης ή μία ομάδα πολιτών παίζουν ενεργό ρόλο στη διαδικασία της συλλογής, αναφοράς και διάχυσης ειδήσεων και πληροφοριών. Σκοπός της συμμετοχής των πολιτών είναι η ανεξάρτητη, ακριβής και εκτενής πληροφόρηση.

Η δημοσιογραφία των πολιτών είναι έγκυρη; Στη δημοσιογραφία των πολιτών υπάγονται και οι bloggers οι οποίοι είναι «ανήσυχοι» πολίτες. Τα blogs δεν μπορούν να καταταχθούν στα ΜΜΕ. Στην πλειοψηφία τους παράγουν αρθρογραφία και σχόλιο δηλαδή υποκειμενική άποψη. Άρα, δεν μπορούν να ενημερώσουν, να λειτουργήσουν ως κύρια πηγή είδησης. Βέβαια, θα μπορούσαν να συνεισφέρουν σε ένα κόσμο όπου η είδηση φιλτράρεται σωστά. Σε καμία περίπτωση όμως η δημοσιογραφία των πολιτών δεν είναι σε θέση να παρέχει ενημέρωση.

Η 11η Σεπτεμβρίου είναι ένα ιστορικό γεγονός το οποίο καταγράφεται στη μνήμη όλων μας ως το καταστροφικότερο τρομοκρατικό χτύπημα. Χτύπημα και για την ίδια τη δημοσιογραφία. Είναι όντως έτσι; Μπορεί ίσως και όχι. Η επιστήμη της δημοσιογραφίας εξελίσσεται και μαζί της και οι νέοι ρόλοι που γεννιούνται μέσα από αυτή. Είναι άραγε, απειλή η δημοσιογραφία των πολιτών ή αποτελεί ένα εργαλείο που αν οι δημοσιογράφοι χειριστούν και αξιοποιήσουν σωστά τους δημοσιογράφους πολίτες να μπορέσουν να βγάλουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα;

 - από τη στήλη της Αντωνίας Ρηγάτου στην εφημερίδα  «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ» (14/9/2017)